پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

شیخ شهاب الدین سهروردی (۵۴۹–۵۸۷ ق / ۱۱۵۴–۱۱۹۱ م) مؤسس مکتب اشراقی در حکمت اسلامی یکی از فلاسفه‌ی بزرگ جهان اسلام است. سهروردی مشهور به شیخ اشراق حکمت نوری را بنیان نهاد و روش‌های نوئی را در فلسفه پایه گذاری کرد. دکتر قاسم پورحسن استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی تهران در گفتگوی اختصاصی از جایگاه حکمت اشراقی در دنیای مدرن می‌گوید.

با وجود آثار بسیاری که درباره «عرفی شدن» و «سکولاریسم» نوشته و ترجمه شده است اما هنوز به‌معنای واحدی برای عرفی شدن یا سکولاریسم نرسیده‌ایم. نمی‌توان یکسره سکولاریسم را به معنای حذف دین از عرصه عمومی در نظرگرفت؛ چرا که «حذف» می‌تواند طیف معنایی گسترده‌ای داشته باشد؛ حذف حداکثرگرایانه، حذف حداقل‌گرایانه یا حتی می‌تواند به معنای کاهش نقش دین در عرصه‌ عمومی یا تمایز و تفکیک نهاد دین از نهاد قدرت و سیاست باشد. به این اعتبار نمی‌توان معنای واحدی برای سکولاریسم یا عرفی شدن بیان کرد. هرجا از سکولاریسم سخن به میان آمد، مقصود مخالفت یا ضدیت با دین یا مذهب نیست. از طرف دیگر، شواهد حاکی از آن است که ما «سکولاریسم» را تنها در معنای سیاسی آن فهم کرده‌ایم؛ این در حالی است که این تلقی از سکولاریسم مربوط به نیمه‌ دوم سده‌ هفدهم است و کمتر از سکولاریسم در اخلاق، معرفت‌شناسی و حوزه‌های دیگر بحث کرده‌ایم و باید بپذیریم که امروزه همه‌ ساحات با سکولاریسم نسبت پیدا می‌کند.

یکی از مناقشه‌های همیشگی فضای اندیشگی در جامعه ما خصوصاً بعد از انقلاب اسلامی، بحث امکان یا امتناع تولید علوم دینی است. این دغدغه در قالب‌ طرح‌های مختلفی همچون اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها، وحدت حوزه و دانشگاه، تحول علوم‌انسانی، الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت، انقلاب فرهنگی و... همواره محل تأمل بوده است.متن حاضر به داستان یک دو دستگی در امکان پذیری تولید علم دینی،حول نامه جنجالی رضا داوری اردکانی می پردازد.

استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اگر بخواهیم همچنان به تقابل خیر و شر بیاندیشیم و خودمان را خیر و دیگران را شر بدانیم، شاید جوابگو نباشد. عالم ما عالم واژگونی ارزش‌هاست. ما ایرانیان به لحاظ خرد جمعی خاستگاه‌های بیم و امیدمان دچار خلا و آشفتگی است.

استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ما در روزگاری زندگی می‌کنیم که خوف و رجا گریبانگیر ما است. ما هم به لحاظ روانشناسی درگیر هستیم، اموری که در منطقه می‌گذرد نگرانمان می‌کند و این مرحله تاریخی با دوره‌های قبل متفاوت است.

«فلسفه مضاف» چیست و چه اهمیتی دارد؟ صاحبنظران حوزه فلسفه از جمله علی‌اکبر رشاد، کریم مجتهدی، عبدالحسین خسروپناه، سیدیحیی یثربی، مهدی گلشنی و قاسم پورحسن به این موضوع پاسخ می‌دهند.